Tín hiệu tích cực cho xuất khẩu thuỷ sản

Theo báo cáo của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep), xuất khẩu (XK) thủy sản trong tháng 6 tiếp tục giảm 10% ước đạt 626 triệu USD. 6 tháng đầu năm 2020, XK thủy sản của cả nước ước đạt trên 3,5 tỷ USD, giảm 10,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo nhận định của Vasep, tình hình của dịch Covid - 19 vẫn còn diễn biến rất phức tạp, thị trường tiêu thụ và lưu thông hàng hóa đã bị gián đoạn tiếp tục ảnh hưởng đến XK thủy sản của Việt Nam sang các thị trường trong quý II/2020. Điều đáng lo ngại hiện nay, nguy cơ bùng phát dịch Covid-19 lần thứ 2 có dấu hiệu quay trở lại tại một số thị trường XK thủy sản quan trọng điều này sẽ tiếp tục ảnh hưởng rất lớn đến chuỗi cung ứng và XK thủy sản trên toàn cầu trong đó có Việt Nam. Bên cạnh đó, khi giãn cách xã hội chưa được các nước dỡ bỏ khiến lĩnh vực nhà hàng, dịch vụ ngưng trệ, tiêu thụ các loài thủy sản chính cho phân khúc này giảm khiến giá sản phẩm thủy sản giảm đồng loạt trên thị trường thế giới.

Số liệu thống kê của Vasepcho thấy, tính đến hết tháng 6, xuất khẩu thủy sản sang EU giảm sâu nhất (35%), sang Mỹ giảm 6%, sang ASEAN giảm 17%, sang Hàn Quốc giảm 9%, Trung Quốc giảm 3% và sang Nhật giảm 5%. Chỉ có một vài thị trường tăng nhẹ nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam là Anh và Canada nhưng chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng XK thủy sản của cả nước.

Dự báo trong một vài tháng tới thương mại thủy sản trên thị trường thế giới chưa có dấu hiệu lạc quan khi dịch Covid nguy cơ bùng phát lần 2 và tăng mạnh tại các thị trường lớn Mỹ, EU, Trung Quốc…Đáng lo ngại hơn, sau tin đồn phát hiện virus corona có trong sản phẩm thủy hải sản nhập khẩu tại Trung Quốc khiến thị trường tiêu thụ Trung Quốc đã bị xáo trộn, giao dịch đình trệ. Ngay sau khi có thông tin trên, Trung Quốc đã siết chặt kiểm tra hàng nhập khẩu, khiến cho XK thủy sản Việt Nam (tôm, cá tra) sang thị trường này cũng bị chững lại và giá giảm.

 Mặc dù, đến nay thị trường tiêu thụ sản phẩm trên toàn cầu vẫn bị gián đoạn ảnh hưởng lớn đến XK thủy sản toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn có những tín hiệu tíchcựcđối với XK thủy sản trong thời gian tới, nhất là sau khi tình hình dịch bệnh được các nước kiểm soát thành công sẽ tạo ra cơ hội bứt phá cho thủy sản Việt Nam.

Tín hiệu tích cực

Trong đó, theo các chuyên gia, Hiệp định EVFTA sẽ là một “cú hích” cho XK thủy sản của Việt Nam trong những tháng cuối năm, nhất là những mặt hàng được hưởng thuế về 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực như tôm sú, tôm chân trắng đông lạnh, mực bạch tuộc chế biến, nhuyễn thể hai mảnh vỏ và các sản phẩm có hạn ngạch miễn thuế như cá ngừ đóng hộp và surimi. Hiện mặt hàng thủy sản của Việt Nam XK vào EU phải chịu mức thuế lên đến 10,8%, với mức cắt giảm thuế về 0% tương ứng với 90% số mặt hàng XK sang thị trường này. Việc xóa bỏ thuế quan đối với hầu hết các mặt hàng mặt hàng thủy sản sẽ tạo lợi thế quan trọng cho Việt Nam khi cạnh tranh với các đối thủ khác trên thị trường EU. 

Ông Trương Đình Hoè, Tổng thư ký Hiệp hội Thuỷ sản Việt Nam cho rằng, lợi thế về cắt giảm thuế sẽ đem lại  kỳ vọng tăng trưởng cho XK thuỷ sản, đặc biệt là sản phẩm tôm trong các tháng cuối năm 2020. Tuy nhiên đây cũng chỉ là bước khởi động để các doanh nghiệp rà soát lại việc thực hiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn khi XK vào thị trường EU. Trong năm 2021, chắc chắn ngành thuỷ sản sẽ gặt hái được một số thành công từ EVFTA.

Mặt khác, trong khi các quốc gia cạnh tranh thuỷ sản chính với Việt Nam như: Ấn Độ, Ecuador…tình hình dịch bệnh vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, vẫn đang bị phong toả, cách ly chống dịch, vì vậy, đã ảnh hưởng đến sản lượng và giảm đến 50% sản lượng XK. Đối với các nước như: Indonesia, Philipinnes hay Thái Lan mặc dù bước đầu cũng đã khống chế được dịch bệnh nhưng sản lượng cũng giảm khoảng 30%. Vì vậy, các nước này sẽ có độ trễ đáng kể hơn so với Việt Nam về phục hồi sản xuất sau dịch để duy trì nguồn cung cho thế giới. Và nếu Việt Nam tiếp tục có nguyên liệu tốt có thể tranh thủ cơ hội này phục hồi đặc biệt đối với các sản phẩm tôm, cá tra.

Một điểm đáng chú ý, theo ông Trương Đình Hoè, các sản phẩm có giá trị gia tăng cao của ngành thuỷ sản, trong đó riêng mặt hàng tôm đang chiếm khoảng 50% sản lượng hàng XK. Hi vọng trong thời gian tới, khi thị trường phục hồi, tỷ lệ này sẽ tiếp tục duy trì và tăng thêm. Trong khi đó, trong EVFTA, các sản phẩm chế biến có giá trị gia tăng cao không được giảm thuế ngay mà có lộ trình giảm thuế từ 5-7 năm. Chúng ta cần phải tranh thủ cơ hội để tạo niềm tin căn bản với thị trường EU về khả năng cung ứng, và thực thi nghiêm túc của các DN trong quá trình tiếp cận và chinh phục người tiêu dùng châu Âu.

Châu Anh