Năm 2020, nền kinh tế bị tác động nặng nề bởi dịch COVID-19. Trong bối cảnh đó, hệ thống thanh toán điện tử tại Việt Nam vẫn có sự phát triển mạnh mẽ, ngày càng hoàn thiện khung pháp lý và chính sách trong hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM).
Nhiều giải pháp đạt hiệu quả cao
Để thúc đẩy TTKDTM, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 22/CT-TTg đẩy mạnh triển khai các giải pháp phát triển TTKDTM tại Việt Nam với những chỉ đạo cụ thể tới các đơn vị như NHNN, Bộ Công thương, Bộ Y tế, …. Mục tiêu của Chính phủ là giảm thiểu việc dùng tiền mặt các giao dịch dân sự của người dân, nhất là ở địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa; phát triển TTKDTM trong lĩnh vực thương mại, y tế, giáo dục, đấu tranh hiệu quả với tội phạm trong lĩnh vực công nghệ cao…
Thực hiện nhiệm vụ được giao, các Bộ ngành đã bám sát chỉ đạo của Chính phủ, khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý và chính sách trong hoạt động thanh toán tiếp tục được nghiên cứu, hoàn thiện đáp ứng đòi hỏi của thực tế cuộc sống và xử lý nhiều vấn đề cấp bách của xã hội.
Đơn cử như NHNN đã ban hành văn bản hướng dẫn, điều chỉnh giảm 50% phí dịch vụ thanh toán trong nước qua Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng của NHNN, các văn bản sửa biểu phí dịch vụ thanh toán qua NHNN trên nguyên tắc công khai, minh bạch, phù hợp với bối cảnh thị trường,; hướng dẫn mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, hướng dẫn việc mở tài khoản thanh toán bằng phương thức điện tử (e KYC),….
Vùng với đó, nhiều chương trình miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán trực tuyến, phục vụ tốt nhất cho nhu cầu thanh toán trực tuyến và góp phần giải quyết những khó khăn cho sản xuất kinh doanh, đảm bảo an sinh xã hội. Cụ thể, điều chỉnh giảm phí chuyển tiền qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng (TTĐTLNH). Đối với phí chuyển tiền liên ngân hàng qua hệ thống 24/7 của NAPAS: 100% ngân hàng đã tham gia thực hiện chính sách miễn/giảm phí cho khách hàng đối với các giao dịch giá trị nhỏ (từ 2 triệu đồng trở xuống), theo đó, khoảng 63% giao dịch thanh toán của khách hàng được miễn hoặc giảm phí. Đồng thời, 100% các tổ chức tín dụng (TCTD) đều thực hiện miễn phí đối với các giao dịch thanh toán điện tử, giao dịch các dịch vụ công; miễn phí chuyển tiền ủng hộ phòng, chống dịch COVID-19 và hạn mặn qua tài khoản ngân hàng.
Dịch vụ thanh toán điện tử tăng trưởng mạnh bất chấp ảnh hưởng của dịch Covid – 19
Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của các Bộ ngành, cùng với việc đưa ra nhiều giải pháp thiết thực, các hoạt động TTKDTM và thanh toán dịch vụ công trong năm 2020 tiếp tục có sự tăng trưởng mạnh, đặc biệt là thanh toán qua điện thoại di động. ính đến cuối tháng 10 năm 2020, số lượng giao dịch thanh toán qua điện thoại di động đạt hơn 918,8 triệu giao dịch với giá trị đạt gần 9,6 triệu tỷ đồng (tăng 123,9% về số lượng và 125,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019).
Số lượng giao dịch thanh toán qua Internet đạt gần 374 triệu giao dịch với giá trị đạt hơn 22,2 triệu tỷ đồng (tăng 8,3% về số lượng và 25,5% về giá trị giao dịch so với cùng kỳ năm 2019).
Tổng số lượng giao dịch qua Hệ thống TTĐTLNH đạt hơn 119 triệu món, giá trị đạt gần 84,3 triệu tỷ đồng (tăng 7,3% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019). Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử đã xử lý 960,95 triệu món với gần 8 triệu tỷ đồng (tăng 75,19% về số lượng và tăng 110,92% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019).
Năm 2020 chứng kiến nhiều tổ chức tín dụng (TCTD) chủ động ứng dụng công nghệ hiện đại như điện toán đám mây, phân tích dữ liệu, dữ liệu lớn, tự động hóa quy trình bằng robot, trí tuệ nhân tạo/ học máy, Blockchain, eKYC,… trong các hoạt động nghiệp vụ và cung ứng sản phẩm, dịch vụ để nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng trải nghiệm khách hàng, giá trị giao dịch ngân hàng qua kênh số của nhiều ngân hàng có sự tăng trưởng vượt bậc.
Để không ai bị bỏ lại phía sau
Để TTKTDM ngày càng lan tỏa trong xã hội, công tác thông tin, tuyên truyền về TTKDTM, phổ biến kiến thức về các sản phẩm, dịch vụ thanh toán, kỹ năng thực hiện giao dịch thanh toán có vai trò quan trọng. Trong năm 2021, NHNN tập trung hoàn thành các giải pháp về thanh toán đã đề ra. Trong đó, NHNN sẽ phải tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về lĩnh vực thanh toán, trong đó tập trung hoàn thành trình Chính phủ Nghị định thay thế Nghị định 101 về TTKDTM và Nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính (Fintech) trong lĩnh vực ngân hàng); nghiên cứu, xây dựng Đề án phát triển TTKDTM giai đoạn 2021-2025.
Tiếp tục triển khai nhiều biện pháp để thanh toán điện tử ngày càng phát triển hơn.
Tiếp tục mở rộng triển khai Hệ thống thanh toán bù trừ tự động phục vụ các giao dịch bán lẻ (ACH), qua đó thiết lập hạ tầng thanh toán bán lẻ hiện đại, kết nối nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau, trong đó có thanh toán dịch vụ công. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng thành tựu CMCN4.0 trong hoạt động thanh toán, tăng cường hợp tác ngân hàng-Fintech để tạo sự phát triển năng động, bứt phá trong hoạt động ngân hàng, gia tăng lợi ích và sự hài lòng của khách hàng.
Triển khai các chương trình giáo dục tài chính góp phần thay đổi nhận thức và thói quen của người dân trong thanh toán, giúp giảm thiếu rủi ro cho khách hàng khi sử dụng các sản phẩm dịch vụ tài chính ngân hàng, đồng thời nâng cao khả năng tiếp cận các sản phẩm dịch vụ ngân hàng đối với công chúng, từ đó góp phần thúc đẩy TTKDTM và thực hiện các mục tiêu của Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia.
Đinh Hiệu